Borsadaki alım satım işlemleri için yatırımcılar tarafından aracı kuruma verilen emirler henüz gerçekleşmediği takdirde beklemede kalır. İlgili yatırım taleplerinin üst ve alt sınırından daha yüksek veya düşük fiyat verilmesi ile gerçekleşen satış direktiflerine piyasa yapıcı emirler adı verilir. “Piyasa yapıcı nedir?” sorusu kısaca şirket ya da şahıslarla sözleşme yapmak suretiyle pazar koşullarına uygun bir biçimde alım satım teklifinde bulunabilen kuruluşlar olarak yanıtlanabilir.
Kriterlere uygun olan kişiler, bir menkul kıymete yönelik faaliyette bulunmak için Borsa İstanbul Yönetim Kurulu tarafından kabul edilmelidir. Bunun için Borsa İstanbul Pay Piyasası Piyasa Yapıcılık Taahhütnamesi imzalanarak gerekli koşulların karşılandığı tescil edilmelidir. Örneğin, bu faaliyette bulunmak isteyenlerin değerlendirme yapılan aydan geriye doğru 2 milyon ve üstü tutarında takas temerrüdü sayısı en fazla 5 olmalıdır.
Piyasa Yapıcı Ne Yapar?
Sürekli işlem yöntemi ile değerlendirilen menkul kıymetlere, market maker olarak atanan üyelere tanımlanan hesaplar vasıtasıyla likidite kazandırılır. Çift taraflı kotasyon yani fiyat ve miktar verilmek suretiyle piyasa yapıcılar tarafından pazardaki nakit akışı dengelenir. “Piyasa yapıcı ne yapar?” sorusuna kısaca arz talep dengesizlikleri sonucu oluşabilen fiyat hareketliliğini önleyerek piyasa koşullarını ve işlem ortamını düzenler şeklinde yanıt verilebilir. Market maker, sürekli işlem için gerekli derinliğe sahip olmayan ya da halka açık piyasa değeri düşük olan menkul kıymetleri pazara kazandırır ve bunların işlem görmesini sağlar.
Piyasa yapıcılar, fiyat dengeleyicilik misyonunun yanı sıra çıkar çatışmalarını önlemekle de yükümlüdür. Bu görevi üstlenen kişiler, varlık satın almak isteyen yatırımcılara teklifte bulunma olanağına sahiptir. Market maker olarak adlandırılan kişilerin portföylerinde varlık ya damenkul kıymet birikimiolması gerekir. Üstelik yatırım kuruluşu varantları ve sertifikaları yalnızca piyasa yapıcılı sürekli işlem yöntemiyle işlem görebilir.
Piyasa Yapıcının Özellikleri Nelerdir?
Market maker unvanı, birtakım değerlendirmelerden geçerek piyasayla alakalı yetkinliğini tescilleyen kişilere verilir. Birincil piyasa işlemlerinde verimliliği artırmak ve ikincil pazarların işleyişini düzenlemek piyasa yapıcının başlıca özelliklerindendir. Hazine ya da merkez bankalarının borçlanma senedi ihracı, döviz müdahalesi ve buna benzer finansal işlemleri doğrultusunda belirlenen piyasa yapıcılar çeşitli haklara sahiptir. İkincil pazarlarda aralıksız işlem yapabilme, kotasyon belirleme ve ihracın bir kısmını satın alabilme gibi yükümlülükler market maker unvanına sahip kişilere aittir.
Piyasa Yapıcı Kotasyonu Nedir?
Piyasa yapıcı kotasyonu, ilgili yetki sahibi tarafından iletilen alım satım emri şeklindeki fiyat ve miktar bildirimidir. Sermaye aracına atanmış birden fazla market maker ve buna bağlı olarak kotasyon bulunması mümkündür. Kotasyon miktarları, ayrı bir fiyat limiti oluşturmaz. Üstelik kotasyon tutarının üstündeki seviyelerden de fiyat limitlerini aşmamak koşuluyla işlem yapmak mümkündür. Kotasyon, sistemde normal emirlerle aynı pozisyondadır. Açılış ve kapanış seansı gibi tek fiyattan işlem yapılan durumlarda da kotasyon girilebilir.
