Pandeminin ardından dünyadaki küresel kriz bir türlü bitmedi. 2020 sonrasında dünya genelinde ekonomik buhranlar devam etti. Özellikle de krizin patlak verdiği yıl 2022 dönemi oldu. Hem Türkiye’de hem diğer gelişmekte olan ülkelerde enflasyon büyük ölçüde arttı.
Tek haneli enflasyona alışmış olan Amerika’da bile görünüm tamamıyla değişmişti. 2023 yılında beklentiler daha pozitif olsa da küresel anlamda borç sorunu çözülmemiş gibi duruyor.
Hızlı değişim ve istikrarsızlık, işletmeler, politika yapıcılar ve yatırımcılar için büyük zorluklar yaşattı. Borç sorunu hakkında önümüzdeki hafta kritik bir toplantı düzenlenecek. 19-20 Nisan tarihlerinde Dublin’de Bloomberg New Economy Gateway Europe yapılacak.
Diğer yandan küresel borç sorunu ile ilgili oluşturulan raporlar, dünyanın teknokratları bir entelektüel borç tuzağına yakalanmış durumda. Bu da küresel ekonominin bir süre daha bu borç sorununu yaşayacağı anlamına geliyor.
Küresel borç sorununda yaşanan gelişmeler
Yılda iki kez yayınlanan Mali İzleme raporunda, küresel borcun GSYİH’ya oranının 2028’e kadar yaklaşık %100’e geri döneceğine dair endişeler var. ABD borç tavanı ve Çin’in çok yıllık iç borç sorunları üzerindeki siyasi açmazda küresel sıkıntıları beraberinde getiriyor.
Zambiya Hazine Bakanı Felix Nkulukusa, ülkesinin yakında yardım almazsa öğretmenleri ve sağlık çalışanlarını işten çıkarmaya başlamak zorunda kalacağına işaret ederek bunu çarpıcı bir şekilde netleştirdi.
Sorun sadece vaat edilen paranın ihtiyacı olan fakir ülkelere akmaması değil. Aynı zamanda, dünyanın acımasız gerçekleri, aldıkları küçük yardımı eziyor. IMF Fiscal Monitor’ün ikinci bölümünde, gelişmiş dünyadaki merkez bankalarının yürüttüğü enflasyon mücadelesi için yoksul ülkelerin ödediği bedele vurgu yapıyor.
Amerika’nın faiz artış Afrika ülkelerinin belini büküyor
ABD Merkez Bankası’nın faiz oranlarındaki hızlı artışıyla güçlenen doların Senegal, Gine-Bissau, Mali ve Çad gibi ülkelerde borç yükünü ölçülebilir şekilde artırdığı ortaya çıktı.
Her ne kadar geçtiğimiz ay Amerika faiz artışını yavaşlatsa da Afrika üzerinde baskılar sürdü. Birçok ülkenin zor durumda olması ve hatta batma durumuna gelmesi küresel borç sorununu gözler önüne seriyor.
Son olarak borç yükünü anlatan bir rapor Boston Üniversitesi’nden geldi. Yakın tarihli raporda, Boston Üniversitesi’ndeki araştırmacılar, alacaklıların yaklaşık 61 ülkenin yeniden yapılandırması gereken 812 milyar dolarlık borcun 520 milyar dolarına kadarını affetmesi gerekeceğini hesapladı.
